Kosten ongevallen in jouw bedrijf je bakken vol geld?

Ik viel voor Alex. Letterlijk. Nota bene aan de arm van mijn eigen vent! Het was die verdomde loszittende stoeptegel die ik over het hoofd zag toen ik Alex wilde groeten die ons op hetzelfde voetpad tegemoet liep. Voordat ik het in de gaten had struikelde ik in zijn armen. Geen nieuwe romance, wél een hernieuwde kennismaking met iemand die zich niet alleen zorgen maakt over de veiligheid in de stad, maar die vooral een manier zoekt om zijn medewerkers bewust te maken van (zeer) onprettige situaties die zich voor kunnen doen wanneer veiligheidsvoorschriften niet worden nageleefd.

Zieke medewerkers kosten veel geld

Met een licht verstuikte voet belanden we gelukkig niet in het ziekenhuis. We besluiten onze hernieuwde kennismaking op het terras voort te zetten. Ik schat dat Alex en ik elkaar zo’n 20 jaar geleden voor het laatst spraken. Dat was tijdens een klus voor een gezamenlijke opdrachtgever. Niet veel later startte Alex zijn eigen houtverwerkingsbedrijf. Inmiddels telt dat bedrijf circa 100 medewerkers, waarvan er momenteel 8 in de ziektewet zitten. Waarschijnlijk door het niet naleven van de veiligheidsvoorschriften. “8%! Weet je wat me dat kost? Minimaal 200 euro per medewerker per dag! En dat terwijl er overal beveiligingsinstructies hangen waar men zich simpelweg aan moet houden!”

Aan de instructies ligt het niet…
Alex vervolgt zijn verhaal en geeft aan dat in samenspraak met de Arbodienst een compleet veiligheidsplan is opgesteld. Hierin staat uitvoerig beschreven aan welke veiligheidseisen het bedrijf moet voldoen. Ook wordt aandacht besteed aan signalering en beschrijvingen. Veiligheidspictogrammen zijn een belangrijk middel om de veiligheid in bijvoorbeeld de fabriek te vergroten. Procesbeschrijvingen zijn via het intranet te raadplegen. Daarnaast hangt in iedere ruimte met daarop puntsgewijs een overzicht wat te doen in geval van nood. Uiteraard staat daar het nummer van de bedrijfshulpverlener op én hangt er op iedere verdieping een AED (inclusief instructie). Ook weten de medewerkers dat zij een helm moeten dragen.

Bewustwording
Waar Alex mee zit is dat medewerkers in de dagelijkse praktijk niet altijd de veiligheidsinstructies naleven: “Deze worden slecht gelezen of zelfs helemaal niet. Ook de kwaliteit van de informatie is zeer wisselend. Lastig up-to-date te houden ook. En daarbij, zo’n helm bijvoorbeeld zit natuurlijk niet altijd even prettig en ook zonder gaat het vrijwel altijd goed. Wat te doen? Een sanctie opleggen? Voorlichting geven? Hoe maak ik mijn medewerkers ervan bewust dat het vooral in eigen belang is om de voorschriften te hanteren? Dat, als je dat niet doet, de gevolgen desastreus kunnen zijn?”

Informatie die raakt
Ik vertel Alex dat als alle voorlichting louter bij zakelijke informatie blijft, ik geen verandering voorspel. Medewerkers worden niet geraakt door kille instructies aan de wand. De informatie moet eigenlijk op een meer toegankelijke en indringende manier gepresenteerd worden. Op een manier die raakt. Pas als er daadwerkelijk iets misgaat en door de consequenties van het ongeval beelden worden gevormd, realiseert men zich opeens hoe dit voorkomen had kunnen worden.

Voorkomen beter dan genezen
Het niet in alle gevallen naleven van de veiligheidsinstructies geldt overigens niet alleen voor Alex’ bedrijf. Veel (productie)bedrijven hebben hun veiligheidszaken ‘op papier’ prima op orde. Toch spreken deze helaas niet of weinig tot de verbeelding. Om meer bewustwording over onveilige situaties te creëren, is het belangrijk dat praktijksituaties een verhaal krijgen. Verhalen helpen namelijk betekenis te geven aan wat er gebeurt. Verhalen maken complexe informatie begrijpelijk. Een goed verhaal raakt en neemt de lezer, luisteraar of kijker mee in een bepaalde richting. Een goed verhaal zorgt voor inleving en vertelt op een toegankelijke manier jouw boodschap. Ik leg Alex dan ook het volgende voor

“12 steden, 13 ongelukken”
Op mijn vraag of Alex zich de televisieserie ’12 steden, 13 ongelukkig’ nog herinnert, reageert hij positief: “Dat was toch die dramaserie over ongelukken waarin waargebeurde situaties werden gereconstrueerd?” Juist, die serie waarin altijd naar het punt werd toegewerkt waarop uiteindelijk een ongeluk gebeurde. De gevolgen hiervan voor zowel slachtoffer als familie werden uitvoerig besproken. Hoe had dit ongeluk kunnen gebeuren? Sterker nog: hoe had het kunnen worden voorkomen? Waarom zet Alex geen storytelling in? Bijvoorbeeld op film. De manier bij uitstek om wat abstract is, een emotionele lading te geven. Om de effecten van een goede naleving van de veiligheidsvoorschriften goed over het voetlicht te brengen.

“Via film het verhaal dus, maarre… hoe zorg ik ervoor dat deze filmpjes ook daadwerkelijk bekeken worden?” vraagt Alex.

Belonen werkt
De filmpjes (hooguit 2 minuten per situatie) stel je beschikbaar via een bedrijfsapp. Iedere keer dat een medewerker één van de filmpjes heeft bekeken, wordt hij beloond. Hoe en waarmee is natuurlijk aan Alex. Maar ik stel me voor dat de beloning iets omvat, wat niet alleen de medewerker, maar ook zijn privésituatie raakt. Want, hoe groter de betrokkenheid ‘thuis’, des te meer verantwoordelijkheid hij niet alleen voelt, maar ook neemt. En mocht iemand niet over een mobile device beschikken, dan overleg je andere manieren waarop de medewerker aantoont dat hij de voorlichting tot zich genomen heeft. Als de medewerkers in de praktijk daadwerkelijk het gewenste gedrag vertonen, laat managers dat dan vooral belonen met complimenten. En, last but not least: goed voorbeeld doet goed volgen!

Alex knikt tevreden. Waar een loszittende stoeptegel al niet toe kan leiden hoor ik hem denken. Daarover: “Ik zal dit morgen aan de gemeente melden. O ja, en met mijn voet gaat het weer prima hoor!”

Diana de Groot | UITverGROOT helpt jou of je organisatie als je geen woorden hebt om je te positioneren. Samen ontdekken we de kern van de boodschap, met behoud van eigen waarden, voortbordurend op wie jij bent of wie je wilt zijn. Als bedrijf of als individu. Je krijgt eigen smoel. Je spreekt klare taal. Jouw verhaal schudt mensen wakker. Kortom: een identiteit om trots op te zijn.